CHARNOWO - Arnshagen - Astra28 - Strona HOBBYSTYCZNA

Historia

Charnowo (Arhshagen), wcześniej zwane Arndeshagen lub Arenshagen, istniało już w czasie lokacji Słupska (1310 r.). Miejscowość należała w powiecie słupskim do tzw. Hagendörfern i była zasiedlana przez kolonistów niemieckich. Charnowo, wraz z portem usteckim zostało sprzedane w  1337 r. Radzie Miejskiej Słupska przez rycerzy: Rittern Jesko, Herrn von Schlawe oraz Jesko von Rügenwalde.

Kartoteka Własności Miejskich Słupska zawierała w 1717 r. następujące wpisy:

Chłopi - Peter Albrecht, Schultz, Peter Hildebrandt, Jacob Hildebrand, David Albrecht, Michel Kalff, Peter Albrecht, Peter Hildebrand jun., Jacob Albrecht, Peter Hildebrand sen.,

Koseci - zatrudnieni na stałe w folwarku - Daniel Gorbe.

Według Brüggemann'a w 1784 r. w Charnowie był kaznodzieja, nauczyciel, mieszkało dziewięciu chłopów, którzy co prawda nie wykonywali żadnych prac dodatkowych, ale otrzymywali od miasta Słupska stałą pensję oraz kuźnia - razem szesnaście dymów.

W ciągu przeprowadzanego od 31 stycznia 1821 r. uwłaszczenia, chłopi dzierżawiący do tej pory ziemię, otrzymali ją na własność wraz z zabudowaniami, w których mieszkali, w zamian za roczną rentę. Od 1850 r. tworzono Banki Rentowe, które w ciągu XIX w. pośredniczyły w przekazywaniu pieniędzy oraz w całkowitym rozdziale między miastem Słupskiem, a dawnymi dobrami ziemskimi. W taki sposób wieś z własności miejskiej stała się wsią rolniczą.

Większość z nich posiadała do 4 koni, do 9 sztuk bydła, około 30 sztuk trzody oraz kilka owiec. Średni podatek gruntowy na terenie Charnowa wynosił 8,86 DM/ha przy średniej całego Powiatu Słupskiego rzędu 5,95 DM/ha.

10 maja 1934 r. w pobliskim Starkowie odbyła się uroczystość 131 przedstawicieli pomorskich rodów, którym można było udokumentować ponad 200-letni pobyt na tych ziemiach. W czasie tej uroczystości zostali oni uhonorowani ręcznie rzeźbionymi tablicami pamiątkowymi. W uroczystości tej wzięło udział 4 przedstawicieli rodów z Charnowa: Reinhold Albrecht (udokumentowano od 1616 r.), Richard Hildebrandt (udokumentowano od 1717 r.), Friedrich Hildebrandt (udokumentowano od 1698 r.) oraz Ferdinand Albrecht (udokumentowano od 1717 r.).

W tej rolniczej społeczności największe znaczenie miały: Wiejska Kasa Oszczędnościowo-Pożyczkowa Arnshagen EGmbH oraz Mleczarnia Arnshagen EGmbH. W Państwowej Księdze Adresowej na lata 1941/1942 znajdowały się następujące wpisy:

• Wiejska Kasa Oszczędnościowo-Pożyczkowa Arnshagen EGmbH
  
• Mleczarnia Arnshagen EGmbH
  
• zajazd Max Albrecht,
  
• młyn Karl Wilke,
  
• krawiec Karl Hildebrandt,
  
• stolarze: Artur Rahn oraz H. Ratzke.
  

Pośrodku wsi Charnowo usytuowany jest kościół z muru pruskiego z masywną, średniowieczną wieżą. Wieża posadowiona jest na kamiennym fundamencie, jej mury zbudowane są z cegieł przeplatanych polnymi kamieniami. Wieża przykryta jest ostro zakończonym hełmem pokrytym gontem. Prawdopodobnie wieża wraz z nawą główną pochodzą z około 1400 r. Obie nawy boczne są znacznie późniejsze - północna z 1847 r. oraz południowa z 1863 r.

Barokowy, bogato zdobiony ołtarz pochodzi z XVII w. Interesujące przedstawienie Wieczerzy, Ukrzyżowania i Zmartwychwstania. W wyposażeniu na uwagę zasługują również: mosiężna chrzcielnica z przedstawieniem zwiastowania Najświętszej Marii Panny, dwie rzeźby drewniane: Ukrzyżowanego Chrystusa oraz Marii z Dzieciątkiem oraz naczynia liturgiczne, o których wspominają dokumenty już w 1546 r. Jeden z dzwonów datowany jest na czasy średniowieczne, natomiast drugi pochodzi z XVII lub XVIII w. Obok kościoła znajdowała się plebania, wybudowana w 1825 r. z muru pruskiego.

W 1412 r. dokumenty wymieniają jako proboszcza Petrusa Hoghedorp, natomiast w latach 1539 r. oraz 1566 r. odbywały się wizytacje kościoła w Charnowie. Po 1690 r. kościół w Charnowie stał się parafią, do której należał filialny kościół w Strzelinie.

W ostatnich 100 latach przed końcem wojny jako pastorzy pracowali tu:

• Karl Theodor Leiber 1839-93,
  
• Ernst Gustav Brunk 1895-1931,
  
• Dreyer 1932-34,
  
• Herbert Lieberg 1934-40,
  
• Helmut Kiausch 1940-45.
  

1 listopada 1934 r. na urząd parafialny w Charnowie został powołany proboszcz Herbert Lieberg, który wśród parafian cieszył się wielkim szacunkiem jako człowiek dzielny, mocny w wierze i dobry kaznodzieja.

Probostwo Charnowo obejmowało swoim zasięgiem następujące gminy kościelne: Charnowo oraz Strzelino. W 1940 r. parafia składała się z pięciu wcielonych gmin, co łącznie dawało 1755 parafian. Nabożeństwa były odprawiane w każdą niedzielę i święta w obu kościołach: Charnowie i Strzelinie. Ludność parafii stanowili głównie ewangelicy. W 1925 r. mieszkało tu jedynie 5 wyznawców katolicyzmu.

W 1932 r. w jednostopniowej szkole ludowej (Volksschule) pracował jeden nauczyciel oraz uczyło się 51 uczniów. 9 lipca 1939 r. poświęcono nowy budynek szkoły, szkoła dwuizbowa z dwoma mieszkaniami i zabudowaniami gospodarskimi. Ostatnimi nauczycielami w Charnowie byli: Walter Janczikowsky oraz Heinz Hoffmeister.

W ostatnich dniach przed nadejściem Rosjan, do Charnowa napływali w ogromnych ilościach uciekinierzy ze wschodu oraz z okolicznych gmin. Przechodzili oni przez wieś niekończącą się kolumną.

Wieczorem, 7 marca 1945 r., Charnowo było tak przepełnione, że "każdy kąt był zajęty, a zwierzęta gospodarskie nocowały pod gołym niebem". Rankiem następnego dnia o godzinie 7:00 pierwsze kolumny ruszyły dalej w kierunku Bydlina i Machowinka, ale przed Objazdą zostały zaskoczone i rozproszone przez wojska radzieckie. Kilku mieszkańców, którzy wyruszyli koło południa dotarło już tylko do Bydlina. W momencie, kiedy ostatnia kolumna przeszła przez most na Słupi, Charnowo zostało ostrzelane przez radziecką artylerię. Wybuch zniszczył wszystkie szyby w mleczarni.

Około południa 8 marca 1945 r. wojska radzieckie zajęły Charnowo. Cywilni uciekinierzy zaczęli wracać do rodzinnej wsi. 18 lub 20 marca 1945 r. rozlokowała się w Charnowie kawaleria z dowodzącym nią porucznikiem. Jak wszędzie Rosjanie masowo napadali na niemieckie kobiety. Ze względu na to, że Charnowo znalazło się wewnątrz ważnego strategicznie okręgu Bałtyckiego, w ciągu 3 tygodni wszyscy mieszkańcy musieli opuścić swoje domy. Większość z nich została skierowana do Kobylnicy. Od początków sierpnia do Charnowa zaczęli napływać Polacy i zajmować gospodarstwa. Od 10 grudnia do 5 czerwca 1945 r. trwały transporty ludności niemieckiej przez stację w Słupsku do Niemiec. Do 1947 r. zostali wywiezieni wszyscy.

Kartoteki Niemieckie wskazują, że 150 osób wyjechało do RFN oraz 106 wyjechało do NRD. Arnshagen zostało przemianowane na Charnowo.

W czasie wojny zanotowano następujące straty: 19 poległych, 13 zabitych cywili, 20 zaginionych "w niewyjaśnionych okolicznościach".